Hans Kazàn

Hans Kazan werd geboren op 25 maart 1953 en groeide uit tot een van de bekendste en meest geliefde goochelaars van Nederland. Met zijn charismatische persoonlijkheid en spectaculaire acts weet hij jong en oud te betoveren. Al vanaf jonge leeftijd raakte Hans gefascineerd door magie, wat hem dreef om zijn vaardigheden te perfectioneren en het publiek keer op keer te verbazen. Naast zijn optredens op het podium en televisie is hij ook bekend als een inspirerende entertainer die magie toegankelijk maakt voor iedereen. Zijn passie voor goochelen en zijn vermogen om mensen te verrassen, maken hem een unieke figuur in de wereld van entertainment.

Lees het hele interview onder de 3 levenslessen van Hans!

Les 1. “Geluk zit in wat je hebt, niet in wat je mist.”


Uit het interview:
“Gelukkig zijn is misschien wel het allerbelangrijkste gevoel. Maar hoe word je gelukkig? Heel simpel: richt je op wat je al hebt, niet op wat je mist. Kijk naar wat je wél kunt, niet naar wat je niet kunt. Dat is misschien wel mijn belangrijkste tip: richt je aandacht op de positieve dingen om je heen.”


Psychologisch onderzoek toont dat hedonic adaptation (het wennen aan nieuwe spullen of omstandigheden) verklaart waarom materiële aankopen je niet duurzaam gelukkig maken. In plaats daarvan hangt geluk sterker samen met dankbaarheid en het waarderen van wat je hebt (Emmons & McCullough, 2003). Een praktisch voorbeeld: studies laten zien dat dagelijks drie dingen opschrijven waar je dankbaar voor bent je geluksgevoel binnen weken kan verhogen.

Unrecognizable Fashionistas in Mall

Les 2. “Durf te vragen – en verwacht gewoon een ‘ja’!”

 

Uit het interview:

“Wat ik ervan geleerd heb, is dat je geen twijfel moet laten horen als je iets vraagt. Als je zelf twijfelt, merken mensen dat meteen en wijzen ze je sneller af. Daarom ging ik er altijd vanuit dat mijn vraag met ‘ja’ zou worden beantwoord. Laat angst voor afwijzing je dus nooit weerhouden om een vraag te stellen.”


Dit sluit aan bij de self-fulfilling prophecy: je houding en overtuiging beïnvloeden hoe anderen reageren. Een beroemd experiment van psycholoog Robert Cialdini laat zien dat mensen veel sneller geneigd zijn in te stemmen als je met overtuiging en een positieve verwachting je verzoek brengt. Persoonlijk herkenbaar: ikzelf heb ooit onverwacht een veel groter project binnengehaald simpelweg doordat ik de vraag met zekerheid stelde – en de ander meeging in mijn overtuiging.

The word "Yes!!!" written with a black felt-tip pen on a white sheet of paper

Les 3. “Laat angst niet je keuzes bepalen.”

 

Uit het interview:

“Iedereen heeft angsten: angst om te falen, angst om alleen te zijn, en ga zo maar door. Maar angst is zelden een goede raadgever. (…) Je maakt de wereld niet beter als je je laat leiden door angst. President Roosevelt zei het treffend: ‘There is nothing to fear but fear itself.’”


Neurowetenschappelijk onderzoek laat zien dat angstreacties worden gestuurd door de amygdala, die vaak overdreven reageert op dreiging. Chronische angst kan leiden tot stress en slechtere beslissingen (LeDoux, 2015). In de praktijk herken je dit bijvoorbeeld bij mensen die een baan houden die hen ongelukkig maakt, puur uit angst om iets nieuws te proberen. Hans’ les is daarmee een oproep tot moed: beslis vanuit vertrouwen, niet vanuit vrees.

A lone hiker stands on the precipice of a dramatic cliff in Norway,Preikestolen, Norway

Lees hier het hele interview

"Waarom vertelt niemand jongeren hoe het écht zit?"
Toen ik ouder werd, dacht ik regelmatig: “Waarom heeft niemand me dit eerder verteld?” Waarom worden al die levenswijsheden niet vaker gedeeld met jongeren? Als je wilt weten hoe je goed moet leven, ligt het antwoord bij oudere, wijze mensen. Zij bezitten levenservaring die van onschatbare waarde is.

Natuurlijk moet je jongeren en hun frisse, eigentijdse kijk op het leven ook niet onderschatten; die input is minstens zo waardevol. Toch geloof ik dat bepaalde basiswaarden zoals respect en hoe we met elkaar omgaan, grotendeels hetzelfde blijven. Daarom is het goed niet alleen aandacht te geven aan nieuwe technologieën, maar vooral ook te luisteren naar wat mensen uit ervaring te vertellen hebben. Want mensen veranderen nauwelijks: iedereen wil nog altijd een dak boven zijn hoofd, liefde, aandacht en respect.

Een schilderij verandert misschien door de tijd, maar de lijst eromheen blijft hetzelfde. Onze omgeving verandert, maar wij als mensen eigenlijk nauwelijks. Dit heb ik ervaren toen we met de familie in Kenia waren voor het programma Groeten uit de Rimboe. Je komt daar aan, alles lijkt primitief: geen stromend water en slapen op de grond. Je denkt meteen dat deze mensen totaal anders leven, maar dat is een illusie. Zij willen precies hetzelfde als wij: een goed leven leiden.

De stamoudste was een man van 60 à 70 jaar met meerdere vrouwen en een heleboel kinderen. Iedereen behandelde hem met groot respect en luisterde naar hem, omdat hij de meeste ervaring had. Hij wist precies hoe dingen werkten. Hij was misschien wel de meest innerlijk beschaafde man die ik ooit heb ontmoet. Hoewel we elkaar nooit meer gezien hebben na het programma, koester ik het gevoel van vriendschap dat ik uit die ontmoeting heb meegenomen.

“Geluk zit in wat je hebt, niet in wat je mist”
Gelukkig zijn is misschien wel het allerbelangrijkste gevoel. Maar hoe word je gelukkig? Heel simpel: richt je op wat je al hebt, niet op wat je mist. Kijk naar wat je wél kunt, niet naar wat je niet kunt. Dat is misschien wel mijn belangrijkste tip: richt je aandacht op de positieve dingen om je heen.

Als je steeds bezig bent met wat ontbreekt—meer geld, nieuwe spullen of talenten die je niet bezit—dan maak je jezelf ongelukkig. Het goede nieuws is: dit doe je jezelf aan, en je kunt er dus ook zélf mee stoppen. Je hebt echt niet meer nodig dan wat je nu al hebt om gelukkig te zijn.

Nieuwe spullen maken je misschien even blij en tevreden, maar écht geluk gaat veel langer mee. En dat zit nooit in nieuwe aankopen, maar altijd in waarderen wat je nu al hebt.


“Positief zijn kun je leren”
Ik ben niet opgegroeid in een gelukkig gezin, maar toch ben ik een positief mens geworden. Ik heb in mijn jeugd vooral gezien hoe het níet moest en wat ik zelf niet wilde worden, maar mijn karakter is daar niet negatief door beïnvloed. Dat betekent niet dat ik altijd vrolijk rondloop. Ook ik heb mijn ‘zwarte nachten’, waarin ik wakker lig en alles opeens heel zwaar lijkt. Dat zullen veel mensen herkennen. Maar zodra het weer licht wordt, verdwijnt die zwaarte vanzelf. Dan zet ik koffie, ga even lekker in de zon zitten en begin opnieuw. Zo verzamel ik mezelf weer en krijg ik mijn positieve gevoel terug. Ik geloof sterk in de kracht van positiviteit en hoe belangrijk het is om die ook uit te dragen naar je omgeving.

Positief zijn kun je bovendien leren. Natuurlijk gaat het makkelijker als het al in je karakter zit, maar het is echt mogelijk om jezelf aan te leren positiever te worden. Het is zoals met het leren bespelen van een instrument: sommige mensen hebben er meer aanleg voor dan anderen, maar iedereen kan het. Je begint stap voor stap. Eén kiezelsteentje per dag is na twee jaar een hele berg.

Zo ben ik ook koolhydraatarm en suikervrij gaan eten, omdat ik suiker als vergif zie. In het begin waren we er elke dag mee bezig en maakten we nog regelmatig fouten. Maar na twee jaar is het gewoon vanzelfsprekend geworden. Gewoontes afleren is altijd lastig, daarom is het beter ze niet aan te leren. Maar het kán, als je het rustig opbouwt.


“Stoppen met roken? Gewoon nooit meer doen!”
Een aantal jaar geleden ben ik gestopt met roken. Dat ging eigenlijk op een wonderbaarlijke manier. Ik had eerder van alles geprobeerd: alleen 's avonds roken of gewoon wat minder per dag. Maar dat werkte allemaal niet.

Om echt te stoppen met roken is er maar één oplossing: nooit meer doen. Natuurlijk maak je eerst vaak een aantal pogingen, maar het belangrijkste is om vol te houden. Focus je daarbij vooral op wat wél goed gaat en wat je al hebt bereikt. Dat geeft je kracht om door te zetten.

 

"Ik ben blij met mijn leven – en nog lang niet klaar!"
Soms denk ik wel eens dat ik eerder in mijn leven wat langer had moeten nadenken voordat ik een beslissing nam. Ik kan namelijk behoorlijk primair reageren. Maar tegelijkertijd denk ik: als ik bij elke stap lang had nagedacht, was ik misschien nooit zover gekomen. Had ik dan ook zo’n mooi leven gehad?

Ik ben blij met wie ik ben en met het leven dat ik nu leid. Meestal voel ik me fijn en positief. Natuurlijk weet ik niet hoeveel jaren ik nog heb—misschien een paar jaar, misschien wel twintig. Mijn ouders overleden ergens in de zestig, en zelf heb ik al twee hartaanvallen en kanker gehad. Het is daarom niet vreemd om soms aan het einde te denken. Als mijn tijd komt, dan komt die.

Toch vind ik het vooral fijn om te beseffen dat ik een prachtig leven heb gehad. Maar vergis je niet: ik zit totaal niet op de dood te wachten. Daarvoor heb ik veel te veel plezier en nog véél te veel plannen!


“Durf te vragen: leren begint met nieuwsgierigheid”
Als je écht wilt leren hoe je goed kunt leven en hoe je omgaat met problemen, kun je daar niet vroeg genoeg mee beginnen. Toen ik jong was mocht je nauwelijks vragen stellen aan leraren. Gelukkig is dat inmiddels veranderd, maar we zijn er nog niet. Ik zou willen dat kinderen op school al leren hoe belangrijk het is om de juiste vragen te stellen en te leren van anderen.

Als kinderen leren hóe ze vragen moeten stellen, snappen ze ook beter hoe je vooruitkomt. Ze ontdekken hoe waardevol het is om twijfels en angsten bespreekbaar te maken en leren hoe ze daarmee om kunnen gaan. Want leren begint met nieuwsgierigheid—en nieuwsgierigheid begint met vragen stellen.

 

“Durf te vragen – en verwacht gewoon een ‘ja’!”
Toen ik presentator was bij het tv-programma Prijzenslag, liep mijn contract bijna af. Ik wilde graag blijven, dus besloot ik om een stevige salarisverhoging te vragen. Ik ging naar de directeur van RTL4 en zei dat ik wilde blijven, maar dan wel voor het dubbele salaris. Hij keek me even aan en antwoordde: “Eigenlijk wel een goed idee.” Kort daarna stond ik buiten met een enorm verbeterd contract. Ik liep beduusd rond en kon bijna niet geloven dat het had gewerkt.

Hetzelfde deed ik ook als ik bepaalde gasten wilde uitnodigen voor mijn programma's; ik belde ze gewoon zelf. Mijn strategie was helder: eerst een vriendelijk praatje maken, dan de vraag zo stellen dat ze nauwelijks nog ‘nee’ konden zeggen. Dat werkte bijna altijd. De enige die weigerde was Bram Moszkowicz, omdat hij dacht dat meedoen aan een goocheltruc zijn geloofwaardigheid als advocaat zou schaden. Daar heb ik later nog vaak om gelachen.

Wat ik ervan geleerd heb, is dat je geen twijfel moet laten horen als je iets vraagt. Als je zelf twijfelt, merken mensen dat meteen en wijzen ze je sneller af. Daarom ging ik er altijd vanuit dat mijn vraag met ‘ja’ zou worden beantwoord. Laat angst voor afwijzing je dus nooit weerhouden om een vraag te stellen.

Bang zijn voor een negatieve reactie kan je sterk beperken. De behoefte aan zekerheid zorgt er vaak voor dat mensen een leven leiden dat ze eigenlijk helemaal niet willen. Durf dus te vragen—en verwacht gewoon een ‘ja’!

 

“Help kinderen hun eigen weg te vinden”
Het begint al op jonge leeftijd. Ouders willen het beste voor hun kinderen en dat is begrijpelijk. Toch ligt er daardoor veel nadruk op presteren, goede cijfers halen en de allerbeste opleiding kiezen. Met de beste bedoelingen worden kinderen vaak een richting ingeduwd, maar die richting is lang niet altijd de juiste voor hen.

Toen ik zelf aangaf goochelaar te willen worden, werd me ook verteld dat dat niet verstandig was. Leuk voor een verjaardag van een oom misschien, maar ik zou veel te slim zijn om mijn tijd niet te besteden aan een ‘serieuze’ studie. Er werd geprobeerd me van het goochelen af te houden.

Toch geldt: om gelukkig te worden moet je je eigen weg volgen. Dat betekent soms dat je niet het gebaande pad volgt, maar je eigen route uitstippelt. De taak van ouders is niet hun kind in een bepaalde richting te duwen, maar om ze te begeleiden bij het vinden van hun eigen weg. Geef ze zelfvertrouwen en andere tools om die weg zelf te ontdekken en te bewandelen.

Zelfvertrouwen is daarin essentieel en ouders hebben daarop veel invloed. Reageer bijvoorbeeld niet negatief op een onvoldoende met opmerkingen als ‘Je hebt niet goed genoeg je best gedaan’, maar benadruk juist de inzet van je kind. Kijk naar wat je kind wél kan en moedig dat aan. Vanuit die positieve insteek ontwikkelt het kind zelfvertrouwen en vindt het zijn eigen unieke weg.

 

“Laat angst niet je keuzes bepalen”
Iedereen heeft angsten: angst om te falen, angst om alleen te zijn, en ga zo maar door. Maar angst is zelden een goede raadgever. Dat heb ik geleerd van mijn vroegere buurman Gerrit van der Valk, jarenlang leider van het familiebedrijf Van der Valk. Als ik twijfels had, wuifde hij ze weg en zei: “Niet bang zijn, Hans. Baseer je beslissingen niet op angst.” Hij had daar een sterk inzicht in. Hij is al jaren overleden, maar zijn advies over omgaan met angst is me altijd bijgebleven, en ik gebruik het nog steeds.

Wanneer ik bij mezelf angst opmerk, vraag ik me altijd af waar ik precies bang voor ben, en probeer ik me er niet door te laten leiden. Bijvoorbeeld: soms ben ik bang dat ik over vijf jaar misschien geen geld meer kan verdienen zoals ik nu doe. Maar moet ik daarom meteen alles veranderen? Als ik dat doe, verpest ik vandaag, en misschien zelfs de rest van het jaar.

Je maakt de wereld niet beter als je je laat leiden door angst. President Roosevelt zei het treffend: “There is nothing to fear but fear itself.” Dat is ook zo; angst zelf is het enige waar je echt bang voor moet zijn. Want door je te laten leiden door angst verander je niets ten goede—je maakt jezelf er niet gelukkiger mee, en de wereld wordt er niet beter van.

Toch is het moeilijk om niet bang te zijn. Angsten zijn natuurlijk en menselijk. Maar het is cruciaal dat je angsten herkent en er bewust niet in meegaat. Natuurlijk is er ook functionele angst: als er een beer achter je aanzit, is het verstandig om bang te zijn. Maar angst om te falen, angst om iets niet goed genoeg te doen? Naar die angsten moet je niet te veel luisteren.

 

“Sinds ik Wendy ontmoette, leef ik écht mijn eigen leven”
Sinds het moment dat ik Wendy ontmoette, leid ik mijn leven precies zoals ik het zelf wil. Daarover heb ik nooit getwijfeld, laat staan spijt gehad. Vóór die tijd liet ik me veel meer manipuleren door mijn omgeving en was ik beïnvloedbaarder. Vanaf dat moment leefde ik echt mijn eigen leven—een beetje als een dandy, maar dan wel eentje bij wie iedereen altijd welkom was.

In tegenstelling tot wat veel mensen denken, ben ik helemaal niet zo sociaal. Ik geniet enorm van momenten met z’n tweeën: samen eten, een wijntje drinken en praten over onzinnige dingen die voor anderen totaal niet belangrijk lijken. Heerlijk vind ik dat. Met twee mensen iets doen vind ik ideaal. Vier mensen is ook nog gezellig, maar zodra het gezelschap zes mensen of meer telt, voelt het voor mij als een optreden. Dan voel ik me verantwoordelijk om ervoor te zorgen dat iedereen het naar z’n zin heeft.

Ik ben geen familieman, maar wel een echte gezinsman. Harmonie is mijn toverwoord—iets waar ik altijd naar streef, zowel thuis als in mijn werk. Ik heb niet veel vrienden; buiten mijn gezin zijn er maar weinig mensen met wie ik intensief omga. Natuurlijk vind ik het best leuk om af en toe mensen te ontmoeten, maar ze moeten niet verwachten dat ik twee weken later alweer langskom. Meestal denk ik daar pas een jaar later weer eens aan. En niet iedereen begrijpt dat.

 

“Laat mensen vrij, overtuigen heeft geen zin”
Je hoeft mensen niet altijd rationeel te overtuigen. Sterker nog: ik vind dat je iedereen in zijn waarde moet laten. Het heeft bijvoorbeeld geen enkele zin om als katholiek een moslim ervan te overtuigen dat jouw geloof beter is. Laat mensen vrij om te geloven en denken wat zij willen.

Dat geldt voor vrijwel alles in onze samenleving. Thuis zeg ik regelmatig: “We hoeven hier geen discussie over te voeren, want dat brengt ons toch nergens.” Mensen veranderen nauwelijks. Daarom is het belangrijk om met elkaar te leren samenleven. Dat betekent dat je de ander leert kennen en probeert te begrijpen wat voor hem of haar belangrijk is. Soms moet je dan ook iets anders doen dan je zelf gewend bent.

Je hoeft jouw leven niet te ruilen met dat van je buurman, en je hoeft het ook niet eens te worden. Het enige wat je moet doen, is zorgen dat je goed naast elkaar kunt leven zonder elkaar kwaad te doen. Dat is volgens mij de essentie van harmonieus samenleven.

 

“Mijn leven met Wendy: vanaf het eerste moment de ware”
Ik ben al heel lang gelukkig getrouwd met Wendy. Ik leerde haar kennen toen ze zeventien was, en een jaar later trouwden we. Zij was mijn eerste vriendin en meteen daarna mijn vrouw. Misschien hebben we volgens sommigen daardoor wel veel gemist, maar dat missen we beiden totaal niet.

Vanaf het allereerste moment wist ik dat zij de ware was, dat ik mijn leven met haar wilde delen. Ik zag haar voorbijvaren in een roeibootje en was meteen verkocht. Om een excuus te hebben om elke dag aan het water te zitten—terwijl ik eigenlijk een hekel aan vissen heb—kocht ik een hengel. Zo ontmoetten we elkaar steeds vaker en wandelden urenlang samen door het bos. We konden blijven praten, eindeloos, en dat doen we nog steeds. We zijn nooit gestopt met praten en delen alles met elkaar, niet alleen diepzinnige gesprekken, maar ook de gewone dingen van het leven.

 


“Liefde is geen formule, maar een gevoel”
Ik kan geen universeel advies geven voor een goed huwelijk, want dat suggereert dat je het kunt sturen en dat ieder paar hetzelfde pad moet volgen. Wat wij wél altijd waren, is een team. We hebben alles samen gedaan, ook in de moeilijke tijden toen ik net begon en weinig werk had. Wendy speelde piano en ik deed een goocheltruc tijdens optredens in een bejaardenhuis. We waren de hele dag samen en, hoe saai dat ook klinkt, we hebben nooit ruzie gehad.

Liefde is iets magisch, een gevoel dat ik nog steeds moeilijk in woorden kan vatten. Er was ooit een tijd dat ik verschillende definities las, ‘liefde is…’ poppetjes overal. Er zijn talloze verklaringen voor liefde, maar ik hoef geen wetenschappelijke uitleg. Voor mij is intuïtie en gevoel genoeg om te weten wat liefde is.


“Leren je gevoelens te uiten, dankzij Wendy”
Pas later in mijn leven heb ik geleerd mijn gevoelens te uiten. Toen ik jong was, deed ik dat helemaal niet. Maar vanaf het moment dat ik Wendy leerde kennen, is dat geen probleem meer geweest.

Mijn beste advies voor een goed en gelukkig leven? Trouw met Wendy.

“Leef in het nu, zonder alles te willen verklaren”
Ik hoef niet voor alles in het leven een reden te vinden. Waarom zou er altijd een reden moeten zijn? Ik leef nu, maar over een tijd ben ik er niet meer. Nou en? Het enige wat ik kan doen is het leven nú zo mooi mogelijk maken. Ik geniet van de kleine dingen, zoals uitkijken naar een simpel kopje koffie. Het leven hoeft niet ingewikkelder te zijn dan het is.

De woorden van Ramses Shaffy passen hier prachtig bij:


Een gek liep op straat

In zijn nachtgewaad

En kon het met zichzelf goed vinden

Hij zong zijn eigen lied

Hij sloeg zijn eigen maat

En liet zich door de wereld niet binden

Hij danste zijn eigen vrolijke dans

En droeg op zijn hoofd een bloemenkrans


Hij zong in de wolken

Hij zong in de wind

Je kon hem al van verre horen

Hij plukte viooltjes

Voor ieder kind

Hij liet zich door geen mens verstoren

De kinderen lachten en gaven hem een douw

Maar hij zei: Ik ben de koning voor jou


Hij zong in de sloppen

En stegen van de stad

In de buurten waar mensen hem kenden

De een gaf hem dit

En de ander gaf hem dat

Omdat ze zijn liedjes herkenden

Hij ging nergens heen en hij kwam nergens vandaan

Je zag hem komen en je zag hem weer gaan


Ver van onze wereld

Ver van ons verdriet

Ver van ons dagelijks leven

En daarom is gek zijn

Zo gek nog niet

Dat geluk is niet een ieder gegeven

Kijk hoe hij loopt, hoe hij danst op de straat

Met zijn bloemenkrans, in zijn nachtgewaad

 

De dorpsgek was altijd vrolijk. Dus wie doet het eigenlijk écht goed in het leven? Misschien ben je juist een beetje gek als je níet af en toe gek doet. Mensen vergeven gekke dingen makkelijker, dus gek zijn is helemaal niet zo gek.

Misschien ga je daardoor ook wat vrolijker en minder ingewikkeld door het leven. Helaas is dat niet voor iedereen zo makkelijk. We hebben verplichtingen en veranderen niet zomaar. We zijn voor een groot deel geprogrammeerd: je wordt geboren met een bepaald karakter, je ouders voeden je op, en op school krijg je allerlei regels opgelegd. Je moet netjes een hand geven, niet knoeien, en zo verder. Het afleren van deze patronen is vaak moeilijker dan het aanleren.

Wat wél belangrijk is: blijf vragen stellen, net zoals je vroeger als kind deed. In plaats van “Mama, mag ik nog een glaasje appelsap?”, vraag je nu misschien aan je baas om een loonsverhoging. En stop niet meteen met vragen omdat je denkt: “Dat is te brutaal, wat zal hij wel niet van me denken?” Houd die kinderlijke nieuwsgierigheid vast, blijf je verwonderen en blijf ontdekken.

Ik raad je niet aan om overal je vinger in te steken of alles wat je tegenkomt te proeven, maar kijk met open ogen en verwondering naar de wereld om je heen.

Verwacht ook niet dat je ooit helemaal vrij zult zijn van je verleden. Misschien ben je opgegroeid in een bepaald geloof en ben je daarna een andere weg ingeslagen. Je verleden blijft altijd een deel van je, en soms duikt het op de meest onverwachte momenten weer op. Het is waardevol om daar met compassie naar te kijken. Je kunt denken: “Wat fijn dat mijn ouders mij deze manier van leven en geloven hebben laten zien, ook al past het niet bij mij.”

 

“Leef naar je eigen zin, niet naar wat moet”
Ik doe steeds meer dingen waar ik écht zin in heb. Vroeger ging ik nog wel eens naar feestjes waar ik eigenlijk helemaal geen zin in had, maar waarvan ik vond dat ik erheen moest. Dan spraken Wendy en ik af: we gaan samen naar binnen, jij gaat naar links, ik naar rechts, we begroeten iedereen, maken een foto en spreken elkaar bij de wc weer om ongemerkt weg te glippen.

Ik ben nooit een sociaal persoon geweest en zal dat ook nooit worden. Dat heb ik geaccepteerd en nu doe ik steeds minder dingen waar ik geen zin in heb.

Op dit moment zit ik in Spanje, veel in mijn hutje, en er komt bijna niemand langs. Voor iemand anders zou dat misschien saai en eenzaam zijn, maar ik vind het heerlijk.

 

“Er is geen gouden regel voor een goed leven”
Ik heb geen vaste gouden regel waaraan je je moet houden om goed te leven. Ik heb altijd gedaan wat ik zelf dacht dat goed was, en toevallig is dat goed uitgepakt: we hebben een harmonieus gezin en een fijn huwelijk.

Ik geloof ook niet dat iemand écht maakbaar is; je karakter ligt voor een groot deel vast. Als ouder doe je altijd je best, maar of jouw opvoeding het gewenste effect heeft, weet je nooit zeker. Het is lastig te zeggen welke acties welke uitkomsten veroorzaken, en je weet nooit of je het echt goed doet.

Het beste wat je kunt doen, is dat accepteren: accepteren dat je bent wie je bent en dat je nooit helemaal zeker kunt zijn van je keuzes. Er zijn simpelweg geen vaste regels voor het leven. Veel hangt af van toeval, zoals de mazzel die je hebt met het vinden van een fijne partner.

 


“Geen spijt: leren van mislukkingen en doorgaan”
Ik heb nergens spijt van, ook niet van de dingen die fout gingen of slecht afliepen. Dingen gebeuren nu eenmaal zoals ze gebeuren, en het verleden kun je niet veranderen.

Wel heb ik geleerd het advies van mijn vrouw serieus te nemen. Eén keer heb ik dat niet gedaan, toen ze me waarschuwde voor een investeerder (Magic Palace). Het bleek inderdaad een fiasco. Toch heeft die mislukking ons ook veel avonturen gebracht, zowel mooie als nare.

Je kunt jezelf niets verwijten als je met de beste intenties iets probeert en het anders loopt dan verwacht. Dat is het leven, onvermijdelijk. Dus accepteren en doorgaan. De vraag is: wat gaan we nu doen? Ik probeer altijd weer een nieuwe weg te vinden.

Dat doe ik al mijn hele leven. Er zijn talloze dingen fout gegaan en ik ben ook wel eens dingen kwijtgeraakt, maar nooit heb ik gedacht om er maar mee te stoppen. En van al die ervaringen word je steeds wijzer.


“Begin met een duidelijk doel en zet kleine, flexibele stappen”
Weinig mensen weten precies wat ze willen in het leven. Daarom is het belangrijk om eerst helder te krijgen waar je naartoe wilt, voordat je actie onderneemt. Als je weet welke kant je op wilt, kun je ook de eerste stap in de juiste richting zetten.

Neem vooral kleine stapjes; dat maakt het makkelijker vol te houden. Elke dag een klein kiezelsteentje toevoegen, wordt na een jaar een flinke berg. Wees daarnaast flexibel. Lijkt je doel onbereikbaar of is de weg te moeilijk? Probeer dan een andere aanpak, houd dat plan in je achterhoofd als noodoplossing.

Het is ook belangrijk om mensen om je heen te hebben die met je meewandelen. Deel je passie, want zonder steun van anderen kom je er niet. Alleen op je zolderkamer zitten met je dromen brengt je niet verder—samen bereik je meer.

 

“Stilstand is soms de beste vooruitgang”
Als je het even niet meer weet, is het helemaal oké om stil te staan en even niets te doen. Neem dat moment om te kijken, te luisteren en echt stil te zijn. Luister zonder meteen te reageren of in discussie te gaan. Doen zonder nadenken is vaak verloren energie; een moment van bezinning levert veel meer op.

Wil je de ladder van succes beklimmen, zorg er dan voor dat je de juiste ladder kiest. Ik zie vaak jonge mensen meteen vol gas geven zonder eerst na te denken. Of ze richten zich alleen op rijk worden—maar is dat echt een waardevolle drijfveer? Natuurlijk wil iedereen een fijn huis en leuke kleding, maar dat zijn geen basis voor een gelukkig en betekenisvol leven. Zo beland je waarschijnlijk ergens waar je eigenlijk niet wil zijn.

Zet je ladder tegen het juiste gebouw en begin pas dan te klimmen.

Weet je niet waar te beginnen? Start dan met verwondering. Er zijn altijd dingen die je aandacht trekken en waar je plezier in hebt. Begin daarmee, ga ontdekken. Was het internet daar niet voor uitgevonden? Onderzoek wat bij jou past, waar je energie van krijgt. Wat sluit aan bij je achtergrond en opleiding? En als het niet direct bij je opleiding past, is er dan een andere weg om daar te komen?

Zo groeien kleine ideeën uit tot een echt plan en een duidelijk doel.


“Intuïtie en harmonie: mijn leidraad in het leven”
Ik ben geen wetenschapper en mijn kennis komt niet uit boeken. Ik vertrouw vooral op mijn gevoel en intuïtie, die zijn voor mij de beste raadgevers—niet de ratio. Daarnaast heb ik mijn vrouw, mijn belangrijkste klankbord. Wij houden elkaar in balans: als ik te veel op mijn gevoel vertrouw, brengt zij de ratio in, en andersom. Zo neem ik altijd beide kanten mee in mijn beslissingen.

Mijn streven is altijd harmonie, de balans tussen yin en yang. Het leven draait om evenwicht en samenhang. Succes betekent krijgen wat je wilt, geluk is waarderen wat je hebt. Wanneer die twee in harmonie samenkomen, leef je een fantastisch leven.

Daarom jaag ik niet alleen geluk of rijkdom na, maar bovenal harmonie.

 

“Advies aan mijn 20-jarige zelf: wees jezelf en geniet van het moment”
Tegen mijn twintigjarige zelf zou ik zeggen: doe vooral wat je leuk vindt en blijf dicht bij jezelf.

Het leven heeft eigenlijk geen vaste zin. Het ‘zijn’, het simpelweg aanwezig zijn, is wat écht telt. ‘Zin’ suggereert dat het ergens toe moet leiden, maar als individu heeft ons leven geen diepere bedoeling. Het enige ‘nut’ van de mensheid als soort is voortplanting.

Maak je leven daarom zo leuk mogelijk, geniet van alle mooie dingen om je heen en pak kansen wanneer ze zich aandienen. Richt je op wat je wél hebt, in plaats van op wat je mist. Natuurlijk begrijp ik dat mensen met een religieuze achtergrond hier soms een ander perspectief op hebben.


“Als ik een toverstaf had: oneerlijkheid weg en vertrouwen in de natuur”
Als ik een toverstaf had, zou ik ongelijkheid en oneerlijkheid willen laten verdwijnen. Dat is waar ik echt in geloof. De kracht van de natuur? Die krijg je niet zomaar onder controle. Uiteindelijk is de natuur de baas; zij regeert ons en zal ons ook overleven.

We zijn nu druk bezig de aarde te verpesten, iedereen draagt daar aan bij. Maar de natuur is sterker dan dat. Bomen blijven groeien en dieren vinden steeds nieuwe manieren om te overleven. Dat vind ik prachtig en geruststellend om te zien. Misschien snap ik het niet helemaal, maar mooi is het zeker: de beek die stroomt, de bomen die groeien.

Hoe ouder je wordt, hoe meer je in contact komt met jezelf en jezelf steeds beter leert kennen. En juist in die verbinding met jezelf en de natuur schuilt de kracht om met vertrouwen en hoop de toekomst tegemoet te treden.